Hệ sinh vật trên da - The skin microbiome ( Có lợi hay hại ?)

Hệ vi sinh vật trên da

Da là cơ quan chiếm diện tích lớn nhất trên cơ thể, cũng là nơi đầu tiên tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Hệ vi sinh vật trên da bao gồm hàng tỷ vi khuẩn, vi khuẩn cổ, nấm và vi rút khác nhau, trong đó vi khuẩn chiếm đại đa số.

Hình 1: Da bảo vệ cơ thể trước tác nhân vi khuẩn có hại

Da là tuyến phòng thủ quan trọng đầu tiên chống lại mầm bệnh, và nó không thể làm được điều đó nếu không có vi khuẩn. Ví dụ, vi khuẩn Cutibacteria Acnes tiêu hóa các chất nhờn từ tuyến bã nhờn để tạo ra môi trường axit khiến mầm bệnh khó xâm nhập. Các vi khuẩn khác, như Staphylococcus epidermidis, tiết ra các hóa chất kháng khuẩn, tiêu diệt những kẻ xâm lược tại chỗ. Staphylococcus epidermidis cũng có một vai trò quan trọng khác: những vi khuẩn này sản sinh ra các hóa chất giúp củng cố mối liên kết chặt chẽ giữa các tế bào da và bảo vệ tính toàn vẹn vật lý của da.  

Hình 2: Vi khuẩn có lợi tạo môi trường pH thích hợp khiến vi khuẩn có hại bị tiêu diệt

Hình 3: Hình ảnh tụ cầu vào gia cố hàng rào bảo vệ 

Ngoài việc củng cố hàng rào vật lý, những vi khuẩn này còn tăng cường khả năng phòng vệ miễn dịch của chúng ta. Ví dụ, ngay sau khi sinh, Staphylococcus epidermidis giao tiếp với các tế bào T điều tiết, huấn luyện hệ thống miễn dịch một cách hiệu quả để dung nạp các vi khuẩn hội sinh trên da trong khi vẫn cảnh giác trước những kẻ xâm lược.

Hình 4: Vi khuẩn có lợi tạo ra môi trường huấn luyện miễn dịch cơ thể

Hệ sinh thái cân bằng, mỏng manh này rất cần thiết cho sức khỏe của chúng ta, nhưng đôi khi nó lại không ổn định. Mụn trứng cá là một tình trạng viêm ảnh hưởng đến 90% thanh thiếu niên. Ở tuổi dậy thì, tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn, nuôi dưỡng số lượng Cutibacteria Acnes cao hơn, vốn được cho là nguyên nhân gây ra các đốm mụn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt đáng kể về mức độ phong phú của nó giữa những người có và không có mụn.

Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị phổ biến cho mụn trứng cá. Nhưng những thứ này nhắm mục tiêu bừa bãi vào tất cả các chủng vi khuẩn Cutibacteria, bao gồm cả các chủng cộng sinh, có khả năng tàn phá hệ sinh thái của cộng đồng vi khuẩn trên da.

Các thử nghiệm lâm sàng gần đây đã cho thấy tiềm năng của việc áp dụng chế phẩm sinh học - loại vi khuẩn thân thiện có thể cản trở các chủng độc lực và khôi phục lại sự cân bằng của cộng đồng. Một nghiên cứu cho thấy số lượng vết viêm mà một người gặp phải giảm 50% sau khi điều trị bằng men vi sinh.

Bệnh chàm là một bệnh viêm nhiễm khác liên quan đến sự gián đoạn của hệ vi sinh vật khỏe mạnh trên da. Bệnh này thường liên quan đến nhiễm trùng da do Staphylococcus aureus. Người ta cho rằng những vi khuẩn này có thể phá vỡ mối liên kết chặt chẽ giữa các tế bào biểu bì, xâm nhập vào lớp da bên dưới và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.

Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng một số chủng Staphylococcus cộng sinh nhất định tạo ra một peptit kháng khuẩn cản trở sự phát triển của tụ cầu vàng nguy hiểm. Việc cấy ghép các chủng kháng khuẩn này cho một bệnh nhân chàm dường như khôi phục lại sự cân bằng hệ vi sinh vật trên da của họ và họ ít bị nhiễm tụ cầu khuẩn hơn.

Hình 5: Mụn là tác nhân gây ra sẹo các vấn đề tâm lý

Khi các nhà khoa học giải quyết các tương tác phức tạp giữa các vi khuẩn trên da của chúng ta với nhau và với phần còn lại của cơ thể, họ có thể phát triển các chiến lược trị liệu tiếp theo để khôi phục lại sự cân bằng và chống lại nhiều bệnh khác ảnh hưởng đến da.

Kết luận

Hệ vi sinh vật trên da đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe của chúng ta. Sự cân bằng của hệ sinh thái này có thể bị gián đoạn bởi các yếu tố như tuổi tác, môi trường và sử dụng thuốc. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng việc khôi phục lại sự cân bằng của hệ vi sinh vật trên da có thể là một cách điều trị hiệu quả cho các bệnh da liễu như mụn trứng cá và bệnh chàm.

Nguồn: https://www.youtube.com/watch?v=MWE3U3FItlc